Das Altes Land am Elbstrom, bijna Hollands landschap langs de Elbe

Langs de Elbe tussen Hamburg en de Waddenzee ligt Das Altes Land am Elbstrom. Een gebied dat bekend staat om zijn fruitboomgaarden. Maar zonder hulp van de Nederlanders had het niet zover gekomen...

Patrick bij een typische Pronkpoort in Das Altes Land

Wanneer je vanuit havenstad Hamburg de Elbe volgt richting Noordzee, dan kom je direct als je de deelstaat verlaat in Das Altes Land.

Je komt hier in een soort Hollands landschap. Met dorpjes met lintbebouwing en een grid van slootjes met akkers ertussen. Op die akkers veel boomgaarden met fruit, vooral appels.

Toch is dit gebied ook onmiskenbaar Duits. Dat zie je direct aan de mooie vakwerkboerderijen. En aan de leuke Hanzesteden aan de Zuidelijke rand van Das Altes Land.

Maar laten we bij het begin beginnen, hoe is dit gebied zo ontstaan?

Geestgronden, moeras en veengebieden

Een tractor rijdt door de boomgaarden om appels te oogsten

Das Altes Land, ten Zuiden van de Elbe tussen Hamburg en de Noordzee, is tijdens en na de laatste ijstijd ontstaan.

De grote ijsmassa's duwden de zandgronden op een hoop. Deze Geestgronden vormen nu een stevige ondergrond voor diverse dorpen en stadjes. Daarachter ontstond, toen de ijsmassa's wegtrokken, een moeras tot aan de rivier Elbe.

De planten in het moeras groeiden door, en vormden een veenlaag, zoals we dat ook in veel gebieden in Nederland kennen. Vruchtbare grond, maar wel lastig om in te wonen en werken.

Hotel Stadthafen Stade

Tip: Hotel Stadthafen Stade

Hotel Stadthafen Stade ligt aan de haven van Stade aan de rand van das Altes Land. Je kan hier echte Noord-Duitse gerechten proeven in restaurant Aloha. Ook kan je een lekker potje bowlen of naar de bioscoop. Je kan kiezen uit een appartement of kamer. 

Nederlandse hulp om te ontginnen

Poster over de Nederlanders in Das Altes Land

Rond 1100 besloot de Aartsbischop van Bremen om de hulp uit (het nog niet bestaande) Nederland in te schakelen om het moerasgebied leefbaar te maken.

De Nederlanders kwamen om sloten te graven, het gebied te ontwateren en het vruchtbare land bewerkbaar te maken. En ze bouwden dijken om overstromingen van de Elbe en kleinere rivieren te voorkomen.

Veel Nederlanders bleven hier ook wonen. Het landschap van dorpen met lintbebouwing en smalle akkers lijkt ook sterk op de Nederlandse polders. Met prachtige vakwerk boerderijen, dat wel.

Beleef oude tijden in het Museum Altes Land

Expositie van klederdracht in Museum Altes Land

In het dorp  Jork staat het Museum Altes Land, waar alles over de geschiedenis van dit gebied te vinden is.

De Nederlandse roots zijn in het museum ook duidelijk terug te vinden. Veel Nederlanders besloten zich hier na gedane arbeid immers te vestigen, wat Hollerkolonisatie wordt genoemd.

Toch is veel van de wooncultuur pas later ontwikkeld. De klederdracht, bijvoorbeeld, ontstond pas in de 18e eeuw, maar werd nog tot ver in de vorige eeuw gedragen.

Hotel Am Fischmarkt

Tip: Hotel Am Fischmarkt

in het hart van de haven van Stade ligt Hotel Am Fischmarkt. De kamers van het hotel zijn traditioneel ingericht en beschikken over een eigen badkamer met bad of douche. Ook is er iedere dag ontbijtbuffet met brood, vleeswaren en vers fruit.

Fruit van hoge kwaliteit om zelf te plukken

Patrick plukt appels bij het Harzapfelhof

Maar wat wordt er dan verbouwd in Das Altes Land? Fruit! en dan vooral appels (meer dan 85%). Het is het grootste fruitteeltgebied van Noord-Europa.

De vruchtbare grond zorgt voor uitstekende kwaliteit appels. Veel bedrijven zijn bovendien overgestapt op biologische teelt. 

Bijzonder leuk is het om zelf, tussen half augustus en eind oktober, appels te gaan plukken. Dat kan bijvoorbeeld op de Herzapfelhof in Jork. Deze boerderij werd bekend door hartjes op hun appels te printen. Tegenwoordig kan je zelfs appels bestellen met je eigen logo erop!

Op de Herzapfelhof kan je ook rondleidingen krijgen. En er is een grote boerderijwinkel met alle appel- en fruitproducten die je maar kan bedenken.

Fietsen door mooie dorpjes en langs boerderijen

Fietsen door het dorp Jork in Das Altes Land

Het leukste is om Das Altes Land op de fiets te ontdekken. Je komt door leuke dorpjes, weidse landschappen en langs vele boomgaarden vol fruit.

Er zijn ook heel veel prachtige huizen en boerderijen te zien. De regio is welvarend, niet alleen vanwege het fruit, maar ook omdat er veel industrie is voor de vliegtuigbouw. Oude vakwerkhuizen worden daardoor goed onderhouden en gerestaureerd.

De typische vakwerkboerderijen in Das Altes Land kenmerken zich door witte balken en rode bakstenen, vaak in mooie patronen. Ze hebben vaak drie verdiepingen, en een brede poort bij de voordeur.

Ook staat bij grote boerderijen vaak een Pronkpoort. Mooi versierd om te laten zien hoe welvarend men was.

Hotel Villa Altes Land

Tip: Hotel Villa Altes Land

Hotel Villa Altes Land is een bed & breakfast in Jork. Het ligt in een boomgaard en heeft een eigen hertenkamp. Iedere kamer heeft uitzicht op de tuin en het ontbijt word 's ochtends geserveerd in de villa. Ook is er in de tuin een heerlijk terras en zijn er barbecue faciliteiten.  

Typische vakwerkboerderij in Das Altes Land

Neem een kijkje bij de Elbe

De Noordkant van Das Altes Land wordt gevormd door de Elbe. Hier vind je een mooi rivierlandschap met groene velden, eilanden en zandstranden, terwijl de containerschepen statig voorbij glijden.

Helaas had ik tijdens mijn bezoek geen tijd meer op door te fietsen naar de Elbe, dat moet tot een volgende keer wachten...

Hotel Elb Blick

Tip: Hotel Elb Blick

Hotel Elb Blick ligt aan de Elbe in het plaatsje Jork. Het hotel biedt gratis parkeergelegenheid en een fietsruimte met stopcontact voor e-bikes. De kamers zijn voorzien van een bureau, tv en badkamer. Verder is er nog een restaurant waar je lekker kunt eten. 

De Hanzesteden Stade en Buxtehude

De oude kraan op de Fischmarkt in Hanzestad Stade

In het gebied van Das Altes Land zijn ook twee kleine Hanzesteden te vinden: Stade en Buxtehude.

Beide niet aan de Elbe, maar ieder aan één van de zijrivieren.

En waar de ene (Stade) op de Geestgronden gebouwd is, is de andere (Buxtehude) nog op het Veen gebouwd. Op palen, want ook die kennis namen de Nederlanders mee naar dit gebied.

Beide steden kennen dus hun eigen geschiedenis, en zijn een bezoek zeker waard.