Tangermünde, prachtige baksteengotiek aan de Elbe

Tangermünde is één van de mooiste stadjes met de kenmerkende Noord-Duitse baksteengotiek. Het ligt enigszins verstopt, op 60 kilometer ten noorden van de snelweg naar Berlijn. Een echt verborgen pareltje dus.

Je hebt mooie stadjes, en mooie stadjes. Maar als we Tangermünde binnenlopen valt onze mond open van verbazing. Een burcht, stadspoorten, kerken, een prachtig rathaus, en straatjes met vakwerkhuizen, wat wil je nog meer?

Een beetje sfeer natuurlijk, en dat vind je hier ook. De oude stad is autoluw, heeft plekjes om te relaxen en leuke horeca. En je wordt niet overlopen door toeristen.

Tangermünde ligt aan de Elbe, daar waar de kleine rivier de Tanger uitmondt. Het behoort tot de Altmark, een dunbevolkt gebied in het Noord-Westen van Saksen-Anhalt.

Maar zo'n mooie stad krijg je niet zomaar. Daar moet een hele geschiedenis aan vooraf gegaan zijn. Laten we daar maar even kort induiken:

Een geschiedenis van handel, en wat als...

Al in de 10e eeuw wordt een nederzetting genoemd aan de monding van de Tanger in de Elbe.  En al snel treedt Tangermünde toe tot de Hanze, als een belangrijke handelsstad.

Zo belangrijk, dat de al gebouwde burcht vanaf 1373 bewoond werd door de Rooms-Duitse keizer Karel (Karl) IV. Hij bouwde het uit met een paleis, waar ook zijn opvolgers en latere keurvorsten in woonden.

Dat stopte, toen de Brandenburgse keurvorst Johann Cicero besloot accijns op bier te heffen. Hevige protesten volgden, en Johann Cicero moest de stad verlaten. Hierdoor werd even later Berlijn in plaats van Tangermünde de hoofdstad van de Mark Brandenburg, en later van Pruissen en Duitsland...

In de late Middeleeuwen en vroeg-moderne tijd troffen grote branden, plunderingen en oorlogen Tangermünde. Toch bleef de schade beperkt, en kon de stad weer worden opgebouwd.

In de Tweede Wereldoorlog was de stad te klein en oninteressant om te worden gebombardeerd. Wel volgde verwaarlozing in de DDR tijd, maar na de hereniging werd de stad gerestaureerd tot wat het nu is.

De burcht aan de Elbe

Al rond het jaar 1000 is er dus al sprake van een verhoogde burcht aan de monding van de Tanger. De burcht diende ter verdediging tegen de Slavische volken. 

Later werd de burcht bewoonbaar gemaakt, en Karel IV bouwde ook een paleis en regeringsgebouwen in het complex. Hij verstevigde de burcht en plaatste onder andere de Kapitelturm.

Tegenwoordig is het vrij toegankelijke binnenterrein ingericht als park, met standbeelden van Keizer Karel IV en Keurvorst Friedrich I. Vanaf een klein hoektorentje heb je mooi uitzicht over de Elbe. Voor een nog beter uitzicht kan je op vaste tijden een rondleiding in de Kapitelturm volgen.

Naast de burcht vind je het Burgmuseum Tangermünde in het oudste bewaard gebleven woonhuis van de stad.

Via de Eulenturm loop je de stad in

Wanneer je vanaf de burcht de stad inloopt, lijkt het alsof de Eulenturm midden in de stad staat. Maar deze indrukwekkende toren was ooit onderdeel van de stadspoort Hünerdorfer Tor, die zelfs een binnen- en een buitenpoort bevatte.

De poort(en) en de stadsmuur zijn aan deze kant helemaal verdwenen, maar de prachtige Eulenturm staat nog overeind. En langs de toren loop je nu de oude Middeleeuwse stad in.

Dan kom je direct bij de imposante St. Stephankerk. Met een hele en een halve toren komt deze gotische hallenkerk hoog boven de daken uit. Binnen vind je onder andere één van de best bewaarde barokke orgels uit de 17e eeuw van de orgelbouwer Hans Scherer, dat nog steeds wordt gebruikt voor concerten. 

Via een leuk klein parkje voor de kerk kom je dan in de langgerekte straten van het oude Tangermünde.

Vakwerkhuizen met mooie deuren

Langs de straten van Tangermünde staan verschillende oude vakwerkhuizen, deels gerestaureerd, en deels nog (of weer) in renovatie. Ze zijn bijna allemaal nog in gebruik als woonhuis, bedrijfsgebouw of winkel.

Een opvallend huis is de Buhnenkopf, oftewel golfbreker. Dit vakwerkhuis uit de 17e eeuw "hangt" over de Lange Fischerstrasse, zoals een golfbreker in een rivier.

Andere vakwerkhuizen hebben rijk versierde houtsnijwerken, vooral rondom poorten en deuren. Twee heel verschillende voorbeelden daarvan vind je tegenover elkaar aan de Kirchstrasse 23 en 59.

Het Rathaus met stadsmuseum

Halverwege de Altstadt kom je bij het Rathaus van Tangermünde. Hier kijk je je ogen uit naar een waar kunstwerk van baksteengotiek, één van de mooiste die we tot nu toe gezien hebben.

Het stadhuis is gebouwd in de 15e eeuw en heeft een rijk versierde gevel met torentjes, bogen en ornamenten. Je  er uren voor kunnen staan en telkens weer nieuwe details ontdekken. Vergeet ook niet om het gebouw heen te lopen, de zij- en achtergevels zijn ook de moeite waard.

De Raadzaal op de eerste verdieping met mooie rood-witte gewelven doet nu nog dienst als trouwzaal. Op de begane grond en in de kelder bevindt zich nu het stadsmuseum.

Bij het Stadtmuseum Tangermünde krijg je een inkijk in het dagelijks leven van de inwoners door de eeuwen heen. De collectie bestaat uit objecten die verhalen vertellen over ambachten, handel, religie en het alledaagse leven in de stad.

Bijzonder interessant zijn de exposities over de grote stadsbrand van 1617. Het museum laat zien hoe de brand ontstond, welke verwoestingen hij aanrichtte en hoe de stad daarna weer werd opgebouwd. 

Buiten het gebouw staat het standbeeld van Grete Minde. Zij werd aangewezen als stichter van de brand en als heks terechtgesteld. Eeuwen later werd haar onschuld bewezen, maar het onrecht dat haar werd aangedaan, blijft de stad bezighouden.

Gezellige horeca in de stad

De horeca is ook goed vertegenwoordigd in mooie gebouwen in Tangermünde. Zo bevindt zich het Kroatische restaurant Adii in een mooi vakwerkhuis aan de Lange Strasse.

Zecherei Sankt Nikolai bevindt zich in een nog mooier pand: de voormalige kerk St, Nikolai aan het eind van de Kirchstrasse. 

Hier is het interieur nog helemaal in Middeleeuwse stijl, en het personeel ook. De gerechten zijn wel modern Duits, al kan je er bij reservering ook Middeleeuws eten.

Zecherei Sankt Nikolai ligt ook direct naast...

De prachtige Neustädter Tor

Wandel je verder door de stad dan kom je aan de Westkant uit bij de Neustädter Tor. Inderdaad, de poort naar de nieuwe stad. En dachten we dat het Rathaus het mooiste gebouw van Tangermünde was, dan moet die nu zijn plek delen.

De Neustädter Tor is de mooiste stadspoort van Noord-Duitsland. Hij bestaat uit een vierkante toren uit 1300, een hoge ronde toren uit de 15e eeuw, en de binnenpoort daartussen.

Van de buitenpoort en de muur rond de binnenplaats is nog een deel te zien. De toren achter de poort hoort bij de voormalige St Nikolaikirche.

Ieder deel van het poortgebouw heeft zijn eigen kenmerkende versierselen. Daarbij geldt, hoe later gebouwd, hoe mooier. De kantelen, gotische versieringen en de in zigzag-patronen gemetselde bakstenen van de ronde toren zijn indrukwekkend. Maar zij worden nog afgetroefd door de in 1897 toegevoegde wapenschilden boven de poort.

De Elbe met Elbtor

Wanneer je door de poort de stad uitloopt, kan je linksaf richting de Tanger gaan. Hier is een kleine haven te vinden, en wandel je door een parkje met speeltuin langs de stadsmuur.

Voordat je bij de monding van de Tanger in de Elbe komt, zie je links de derde stadspoort van Tangermünde: de Elbtor. Via deze poort wandel je omhoog de stad weer in, en kom je weer uit bij de St. Stephankirche.

Maar je kan natuurlijk ook je weg vervolgen langs het water, waar de kleine Tanger uitmondt in de brede Elbe. Terwijl je uitkijkt over de Elbe en de weidse vlaktes erachter wandel je weer langs de burcht. Je komt bij een park met sculpturen, en de Zollensteig herinnert  aan de tol langsvarende schepen hier ooit moesten betalen.

Fietsers kunnen hun weg vervolgen langs de Elberadweg. Tangermünde is een aantrekkelijke tussenstop op deze 1270 kilometer lange fietsroute door Tsjechië en Duitsland, waar je natuurlijk ook kortere etappes van kan fietsen. 

---

Home

Contact

Nieuw

Onze Nieuwsbrief

Waar wil je heen?

Deelstaten